تعریف چک
چک ( Check ) نوشته ای است که به موجب آن صادر کننده وجوهی را که نزد محال علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد و یا به دیگری واگذار می نماید . (طبق ماده 310 قانون تجارت )
این ماده به این معنا است که چک نوشته ای است که به موجب آن صادر کننده می تواند تمام یا قسمتی از پول خود را که در نزد بانک دارد باز پس گیرد یا به شخص دیگری واگذار نماید. چک از نظر قانون تحارت از اسناد تجاری کوتاه مدت است اما با گذر زمان و تغییر نیاز های افراد جامعه ، امروزه این سند تجاری برای معاملات مدت دار استفاده می شود .
بخش‌های زیر در یک برگ چک وجود دارند که بعضی از آنها جاهای خالی تعبیه شده‌ای هستند که باید توسط نویسنده پر شود :
- شماره مسلسل چک : که شماره‌ای است که هنگام چاپ شدن برای هر برگ چک بطور یگانه و بدون تکرار است و بر روی آن ثبت میشود.
- شماره حساب جاری : شماره حساب بانکی که وجه معین شده از آن حساب پرداخت خواهد شد. این شماره معمولاً به همراه نام صاحب حساب معمولاً روی تمام برگه های یک دفترچهٔ چک چاپ یا مُهر میشود.
- تاریخ پرداخت : تاریخی که موعد پرداخت وجه مشخص شده است. طبق قانون چک این تاریخ باید به حروف نوشته شود.
- گیرنده چک : نام فردی که میتواند وجه مشخص شده را در تاریخ مشخص شده دریافت کند. معمولاً برای اینکه امکان استفاده چندین باره از یک برگ چک ، خرج‌کردن و دست به دست کردن آن ، وجود داشته باشد معمولاً از واژه « حامل » یا « آورنده » استفاده میشود. در اینصورت هر شخصی میتواند وجه چک را دریافت کند.
- مبلغ چک : که یک بار به حروف در وسط و یک بار به عدد در پایین برگهٔ چک نوشته میشود.
- امضای صاحب حساب : چک بدون امضای صاحب حساب ارزشی ندارد و قابل پرداخت نیست. بعضاً در بنگاه های تجاری که تعدادی از افراد در مسائل مالی آن شریک هستند، حسابهای جاری به نام دو یا چند فرد گشایش می‌یابد. در این حالت تمام افرادی که در قبال آن حساب « حق امضا » دارند باید چک را امضا نمایند.
در قانون چک سال 1372 چهار نوع چک نامبرده شده است.
- چک عادی : چکی است که دارنده حساب جاری چک را بر عهده حساب خود صادر میکند . گیرنده وجه چک ممکن است که خود صادر کننده یا حامل چک بوده و یا اینکه چک در وجه شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص صادر شده باشد دارنده چک عادی تضمین و پشتوانه ای جز اعتبار شخص صادر کننده ندارد.
- چک تایید شده : چکی است که از طرف صاحب حساب جاری در بانک بعهده بانک صادر میگردد و بانک تایید می کند که در حساب جاری صادر کننده به میزان مندرج در چک محل _ بصورت وجه نقد یا اعتبار قابل استفاده یا رکس) وجو دارد بانک بعد از تایید مطلب مذکور وجه را در حساب صادر کننده مسدود میکند و سپس آنرا فقط به آورنده چک تایید شده می پردازد این چک اعتبار بیشتری نسبت به عادی دارد.
این نوع چک در فرانسه و آمریکا رواج دارد در این کشورها چک بصورت کارت چک یا کارت تضمین چک وجود دارد.
- چک تضمین شده : چکی است که بنا به تقاضای مشتری توسط بانک صادر می شود و پرداخت آن از طرف بانک تعهد و تضمین می شود بانکها بنا به تقاضای مشتریانی که حتی دارای حساب جاری هم نباشند مبادرت به صدور چک تضمینی می نمایند این چک به عنوان چک رمزدار معروف است.
- چک مسافرتی : چکی است که از طرف بانک صادر میشود و وجه آنرا در هریک از شعب بانک یا توسط نمایندگان و کارگزاران آن قابل پرداخت است .تمامی بانکها امکان صدور چک تضمینی و مسافرتی را دارند.
انواع دیگر چک که در این ماده ذکر نشده اند عبارتند از:
- چک بسته : همان چک عادی است که دارنده یا صادر کننده دو خط مورب روی آن میکشد که به معنی ؟آن است که فقط توسط بانک طرف حساب به بانک دیگری که دارندهدر آن حساب دارد پرداخت میگردد این چک در کنواسیون ژنو در مواد 37 و 38 تعریف شده است که دو نوع عام و خاص ارد.
- چک بسته عام : در صورتی است که هیچگونه مطلبی میان دو خط وجود نداشته باشد.
- چک بسته خاص : در صورتی است که نام بانکدار مشخص بین دو خط موصوف قید شده باشد این قبیل چک از لحاظ جلوگیری از سرقت - جعل - سوء استفاده مفید است.
- چک بانکی : چکی است که از طرف بانک بر روی خود بانک صادر شده و پرداخت آن توسط بانک مزبور تضمین شده باشد چنین چکی مانند اسکناس است و جعل ان نیز مستوجب قواعد جرم جعل اسناد رسمی تلقی میگردد و در اکثر قوانین جزایی و حقوق کیفری ایران این چک در حکم اسکناس آورده شده است.
- چک پستی : در اغلب کشورها به توسط ادارات پست چکی صادر میشود و در اختیار مشتریان قرار داده میشود که شخصا بتوانند در کلیه شعب پست خانه داخلی برای دریافت و پرداخت از ان استفاده نمایند چک مزبور ممکن است در وجه حامل یا به حواله کرد باشد .
- چک صندوقی : این نوع چک که معمولا بانکها در پرداختهای نقدی خود از ان استفاده می نمایند چکی است که بانک بر روی خود کشیده است و به رسید صندوق دار یا یکی از مقامات بانک امضاء میشود و در همان بانک کارسازی می سود.
- حواله های بانکی : معمولا بانکها مقادیری از پول خود را به صورت اعتبار نزد بانک دیگری نگهداری میکنند حال بانک در موارد نیاز-چکی تنظیم و بر روی بانک دیگر که نزد او اتبار دارد صادر می نماید.
- چک وعده دار : چکی است که مثلا در اول فروردین 1384 صادر لیکن تاریخ پرداخت ان اول اردیبهشت 84 می باشد چنین چکی در واقع یک حواله یک ماهه است بدیهی است که دارنده میتواند از قبول ان خودداری نماید چون به مبلغ چک در روز تاریخ صدور نیاز دارد.
- چک نقل به حساب یا چک تهاتر شده یا چک رسیده : معمولا صادر کننده چک بر روی ان کلمه پرداخت در حساب را می نویسد تا چک فقط از طریق نقل به حساب پرداخت گردد انچه مسلم است رواج چنین چکی باعث صرفه جویی در استفاده از اسکناس میشود و دراین امر در حساب صادر کننده پول بلوکه میشود این نوع چک از نظر امنیت بسیار عالی است.
- چک مشروط : چکی است که در ان هر قید و شرطی ذکر شده باشد و بانکه مکلفند بدون توجه به شرط ان را پرداخت نمایند.
- چک تضمینی : عبارت است از چکی که صادر کننده در متن ان قید نماید بابت تضمین معامله پرداخت یا ضمانت شخص بخصوص صادر شده است
- چک سفید امضاء : چکی است که صادر کننده ان فقط امضاء مجاز خود را که نزد بانک شناخته شده است در ذیل چک منقوش و از قید هر امر دیگری خودداری و دارنده اختیار دارد هر مبلغ یا تاریخی را و هر نوع دریافت کننده ای ( بنام حامل ) را در ان شخصا مرقوم نمیاد با توجه به مراتب فوق به مدت 10 سال طبق تصمیم قانونگذار از سال 72 تا 82 برخی از چکها از دید قانونگذار ممنوع و صادر کننده ان بدلیل عدم رعایت ممنوعیت قانونی به مجازات مربوطه محکوم میگردیدند و اما در حال حاضر پاره ای از انواع چک از جهت سهولت در پرداخت با امنیت اجتماعی بانکی توسط دولتها رواج بیشتری دارند.
چک های حقوقی چک هایی هستند که در صورتی که مبلغ آن ها در زمان سر رسید وصول نشوند ، قابل تعقیب کبفری نیستند و مجازاتی برای آن ها اعمال نمی شود . در این دسته از چک ها ، دارنده چک در صورت عدم وصول آن ، می تواند به دادگاه های حقوقی مراجعه کرده و از دادگاه درخواست مبلغ چک را بکند .
اما در چک های کیفری ، در صورت عدم وصول ، دارنده می تواند به مراجع کیفری رجوع کند و علاوه بر وصول مبلغ چک ، مجازات صادر کننده را هم درخواست کند .در این دسته چک ها ، کسی که چک در دست اوست و محق دریافت مبلغ چک می باشد ، می تواند پس از مراجعه به بانک و گرفتن گواهینامه عدم پرداخت از بانک ، با در دست داشتن مدارک لازم مثل گواهینامه عدم پرداخت و اصل چک و شناسنامه برای احراز هویتش به دادسرای محل مراجعه و با طرح شکایت کیفری خواستار مجازات صادر کننده چک بلامحل یا دارای کسر اعتبار موجودی گردد .
غیر از موارد ی که در ادامه ذکر می شود ، در سایر موارد چک کیفری است یعنی صادر کننده چک قابل تعقیب کیفری و مستوجب مجازات خواهد بود :
- در صورتی که چک دارای وعده باشد : چک باید بصورت نقد و بدون وعده صادر شود زیرا چک باید همانند اسکناس وسیله پرداخت نقدی باشد لذا اگر مثلاً امروز چکی برای تاریخ فردا یا هفته یا ماه یا سال آینده صادر شود ، صادر کننده مجازات نخواهد شد زیرا این چک حقوقی است .
- هرگاه چک بابت تضمین انجام تعهد یا تضمین انجام معامله ای صادر شده باشد : منشأ و علت صدور چک باید بدهی صادر کننده معادل مبلغ چک باشد مانند آنکه شخصی بابت خرید یک دستگاه اتومبیل یا آپارتمان یک فقره چک برای پرداخت تمام یا قسمتی از وجه معامله صادر نماید اما اگر مبنا و علت صدور چک مدیونیت و بدهکاری صادر کننده نباشد بلکه بعنوان تضـمین مـعاملـه یا تعـهد صادر شده باشد صـادر کننده قابل تعقیب کیفری و مجازات نخواهد بود.
مثل آنکه شخصی مغازه یا منزل مسکونی را اجاره نموده باشد و مالک خانه یا مغازه در اجاره نامه از مستأجر تعهد بگیرد که در رأس انقضاء مدت اجاره و در پایان مدت اجاره ، محل را تخلیه نماید سپس برای آنکه به گمان خود تضمینی برای این تعهد دریافت کرده باشد از مستأجر بخواهد که یک فقره چک ( مثلاً معادل قیمت منزل یا مغازه ) بعنوان تضمین تعهد به تخلیه صادر و به او ارائه نماید مثال دیگر آنکه خریدار یک دستگاه آپارتمان از فروشنده بخواهد برای تضمین تعهد به انتقال سند در دفترخانه یک فقره چک صادر نماید و به دست خریدار و یا به نزد واسطه ( بنگاه ) بسپارد در تمامی این موارد به دلیل آنکه صادر کننده در حقیقت مبلغ ذکر شده در متن چک را بدهکار نمی باشد لذا صادر کننده قابل تعقیب کیفری و قابل مجازات نخواهد بود این که چک بابت تضمین صادر شده است ممکن است در متن خود چک ذکر شده باشد و یا آنکه این مطلب در چک بیان نشده باشد اما صادر کننده بتواند به طریق دیگری ( مانند قولنامه یا شهادت شهود ) این موضوع را اثبات نماید .
- هرگاه چک سفید امضاء صادر شده باشد : یعنی اینکه صادر کننده بدون قید مبلغ ، تاریخ و نام دارنده ، فقط ، چک را امضاء و ارائه کرده باشد .
- در صورتی که ثابت گردد چک بدون تاریخ صادر شده است : معمولاً در این موارد دارنده چک قبل از شکایت و قبل از مراجعه به بانک مبادرت به درج تاریخ می نماید 0 اما چنانچه در مرجع قضایی ثابت شود صادر کننده در هنگام صدور تاریخ چک را ننوشته است صادر کننده مسئولیت کیفری نخواهد داشت .
- هرگاه وصول وجه چک منوط به تحقق شرطی شده باشد : این شرط ممکن است در خود متن چک ذکر شده باشد یا آنکه بعداً بر اساس یک فقره قولـنامه ، صـورتجلسه ، شهـادت شهود ، و غیره اثبـات شود 0 مثلاً خریدار اتومبیل تمام یا قسمتی از مبلغ معامله را بصورت یک فقره چک صادر و در اختیار طلبکار ( یعنی فروشنده ) یا واسطه ( مثلاً بنگاه ) بگذارد و شرط نماید که تنها پس از انتقال سند در محضر ، طلبکار حق داشته باشد به بانک مراجعه و وجه چک را وصول نماید .
- هرگاه ثابت شود چک بابت معاملات نامشروع یا ربا ( بهره ) صادر شده است : هرگاه دارنده چک تا 6 ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه نکند یا ظرف 6 ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت ( یعنی برگشتی از بانک ) شکایت ننماید .
مجازات صدور چک بلامحل بستگی به مبلغ چک دارد :
- مجازات صدور چک بلامحل کمتر از مبلغ 10.000.000 ریال ، تا شش ماه حبس است .
- مجازات صدور چک بلامحل از 10.000.000 ریال تا 50.000.000 ریال از شش ماه تا یک سال حبس است .
- مجازات صدور چک بلامحل بیش از 50.000.000 ریال از یکسال تا دو سال حبس بعلاوه محرومیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال است .
چنانچه کسی چند فقره چک صادر نماید ، جمع مبلغ چک ها مبنای تعیین مجازات قرار خواهد گرفت ؛ بنابراین چنانچه مثلاً کسی دو فقره چک هر یک به مبلغ 7.000.000 ریال صادر نماید ، به حبس از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد البته چنانچه مثلاً ، شخصی پنج فقره چک صادر کـرده باشـد دو فقره حقوقی و سه فقره کیفری باشد برای تعیین مجازات فقط جمع مبلغ چکهای کیفری ملاک محاسبه قرار خواهد گرفت .
چک و دانلود، دانلود ، ، دانلود ، دانلود ، دانلود ، دانلود ، دانلود ، دانلود ، دانلود ، دانلود ، دانلود ، دانلود ، عکس ، ، عکس ، عکس ، عکس ، عکس ، عکس ، عکس ، عکس ، عکس ، عکس ، عکس ،آهنگ، آهنگ، ، آهنگ، آهنگ، آهنگ، آهنگ، آهنگ، آهنگ، آهنگ، آهنگ، آهنگ، آهنگ، آهنگ، ، دانلود آهنگ، دانلود آهنگ، دانلود آهنگ، دانلود آهنگ، دانلود آهنگ، دانلود آهنگ، دانلود فیلم، فیلم، فیلم، ، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، فیلم، بازی، بازی، بازی، بازی، ، بازی، بازی، بازی، بازی، بازی، بازی، بازی، بازی، بازی، بازی، Google، Google، Google، Google، Google، Google ،اندروید ، اندروید ، اندروید ، اندروید ، اندروید ، اندروید ، اندروید ، اندروید ، اندروید ، اندروید ، ،دانلود اهنگ، دانلود اهنگ، دانلود اهنگ، دانلود اهنگ، دانلود اهنگ، دانلود اهنگ، دانلود اهنگ، ، دانلود چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت، چت،دانلود فیلم، دانلود فیلم، دانلود فیلم، دانلود فیلم، دانلود فیلم، دانلود فیلم، دانلود فیلم، ، دانلود فیلم،آهنگ جدید، آهنگ جدید، آهنگ جدید، آهنگ جدید، آهنگ جدید، آهنگ جدید، آ ،یارانه، یارانه، یارانه، یارانه، یارانه، یارانه، یارانه، یارانه، یارانه، یارانه، یارانه، یارانهاپارات، اپارات، اپارات، اپارات، اپارات، اپارات، اپارات، اپارات، اپارات ، آپارات، آپارات، آپارات، آپارات، آپارات، آپارات، آپارات، آپارات، آپارات، ،سجاد، سجاد، سجاد، سجاد، سجاد، سجاد، سجاد، سجاد، سجاد، سجاد، سجاد، سجاد، ،ورزش3، ورزش3، ورزش3، ورزش3، ورزش3، ورزش3، ورزش3، ورزش3، ، برنامه نود، برنامه نود، برنامه نود، برنامه نود، برنامه نود، برنامه نود، برنامه نود ، انلاین، انلاین، انلاین، انلاین، انلاین، انلاین، انلاین، انلاین، انلاین، انلاین،آنلاین، آنلاین، آنلاین، آنلاین، آنلاین، آنلاین، آنلاین، آنلاین، آنلاین ،چک ، چک ، چک ، چک ، چک ، ، سفته، سفته، سفته، سفته،دیه، دیه، دیه، دیه، دیه، دیه، دیه، دیه، دیه، دیه، دیه، دیه، دیه، دیه، دیه،، دیه شکستگی، ، دیه قتل ،، مقدار دیه، ، وکیل دیه، ، دیه کامل، دیه کامل، ، چک بی محل، ، مهریه، مهریه، ، نفقه، نفقه، ، مطابه وجه، ، شکایت چک، ، چک بلا محل، ، مطالبه وجه جک، ، مطالبه وجه جک، ، حق الوکایه وکیل، ، مشاوره رایگان، وکیل حقوقی، ، وکیل کیفری، ، قانون چک ، قانون دیه، ، قانون خانواده، ، قانون کیفری، قوانین ثبت املاک، ، ، تخریب، ، ثبت شکایت، عریضه ، ، دادخواست، شکواییه، نحوه تنظیم دادخواست، ، قانون اساسی، ، قانون مدنی ، قانون حقوق شهروندی، ، دادگستری، قرارداد، ، مبایعه نامه، ، وکیل خوب، ، بهترین وکیل،، ،وکلای تهران، وکلای تهران،وکلای پایه یک دادگستری، ،مشاوره رایگان تلفنی با وکیل، ،حق الوکاله وکیل پایه یک دادگستری، ،مشاوره رایگان با وکیل پایه یک دادگستری، بهترین وکیل پایه یک دادگستری در تهران،وکیل پایه یک دادگستری ، حق الوکایه وکیل، ،مشاوره رایگان، ، خلع ید، ، وکیل کیفری، ،قانون چک ، قانون دیه، ، قانون خانواده، ، قانون حقوقی، ، قانون کیفری، ، کانون وکلا،تهران ، ، وکیل تهرانی، ،دادگاه، ،دادگاههای تهران، ، خدمات الکترونیک قضایی در تهران،قوانین ثبت املاک، تخریب، ثبت شکایت،، شکایت از قضات ، عریضه ،دادخواست ، شکواییه، ، نحوه تنظیم دادخواست، قانون اساسی،قانون مدنی ، ، قانون حقوق شهروندی،دادگستری، ، قرارداد،مبایعه نامه،، استخدام وکیل در تهران ، وکیل خوب، وکیل خوب، بهترین وکیل، ، حقالوکاله، ، میزان حق الوکاله، وکیل، وکیل، وکیل، گرفتن وکیل، گرفتن وکیل، ، وکلای تهران، وکلای تهران، ،سوال از وکیل دادگستری، ، وکلای پایه یک دادگستری، ، مشاوره رایگان تلفنی با وکیل پایه یک دادگستری، ، مشاوره رایگان تلفنی با وکیل، ، حق الوکاله وکیل پایه یک دادگستری، ،مشاوره رایگان با وکیل پایه یک دادگستری، ، بهترین وکیل پایه یک دادگستری در تهران، وکیل پایه یک دادگستری ، ، وکیل پایه یک دادگستری در تهران، وکیل پایه یک دادگستری در کرج
